Vakıf, İznik çinilerini dünya çapında tanıtıyor

Bu karolar, geleneksel üretim yöntemleriyle 600 yıl öncesinden özgün reçetelerle üretilmektedir.

Anadolu bölgesindeki cami, medrese, türbe ve sarayların duvarlarını bu çinilerle süsleyen İznik çini sanatı, bin yıldan fazladır. 16. yüzyılda İznik yöresinde yapılan eserlerle bu sanat doruk noktasına ulaşmıştır.

Mimar Mimar Sinan, Rüstem Paşa Camii, Sokullu Mehmet Paşa Camii ve Topkapı Sarayı'nın bazı bölümlerinde İznik çinilerini muhteşem bir şekilde kullanmıştır. Sinan'ın bir diğer önemli eseri de İznik çinileriyle bezenmiş Selimiye Camii'dir.

17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda ortaya çıkan ekonomik sıkıntılar ve sarayın atölyeleri finanse edememesi nedeniyle İznik çinilerinin üretimi yavaşlamış ve daha sonra geride hiçbir belge bırakmadan ortadan kalkmıştır. İznik çini üretiminin devamı için farklı yapılar oluşturulmaya çalışılsa da başarılı olamamıştır.

İznik çinilerini araştırmak, bu konudaki bilgileri derlemek, geliştirmek ve yeni nesillere aktarmak amacıyla Prof. Işıl Akbaygil öncülüğünde kurulan İznik Vakfı, orijinal reçetelere ulaşmak için ilk iki yılında araştırma ve geliştirme çalışmaları yaptı.

Araştırma ekibine Kütahya'dan yüksek lisans ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve Princeton Üniversitesi'nden profesörler dahil edildi. 1997 yılında TÜBİTAK'ın yoğun desteğiyle kurulan vakıf, asırlık orijinal reçetelere ulaşarak geleneksel yöntem ve malzemelerle kaliteli İznik çinileri üretmeyi başardı.

İlk büyük proje İznik çinilerinin İstanbul Metrosu'nda uygulanmasıydı. İstanbul Metrosu'nun “Kiremitli Metro” olarak anılmaya başlamasıyla birlikte yurt dışındaki metro istasyonlarından da kiremit talepleri gelmeye başladı.

Zamanla bu çiniler cami ve anıtların yanı sıra iç ve dış dekorasyon ve restorasyon amaçlarıyla da kullanılmaya devam etmiştir.

Bugün İznik Vakfı, Kanada'dan Dubai'ye, Abu Dabi'den, Tayland'dan, Japonya'dan Şili'ye kadar dünya çapında villalar, anıtlar ve metro istasyonları tasarlıyor.

Bayburt Kalesi'nin restorasyonu, Strasbourg'daki Türkiye Cumhuriyeti Misyon Binaları, Paris Hermès mağazasının vitrinlerinin giydirilmesi, Tokyo Metro istasyonu, Brüksel'deki NATO binası ve 500. Yıldönümü için hazırlanan çini panolar önemli projeler arasında yer aldı. Havana.

Vakıfla ilgili konuşan Akbaygil, “1993 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü müdürüyken İznik çini fırınlarının kazılarını öğrendim. Kazı Başkanı Rahmetli Oktay Aslanapa'nın teşvikiyle uluslararası bir sergi düzenledik. Sergi kataloğu, halen dünyada bu alanda en kapsamlı başvuru ve kaynak olarak gösterilen 'İznik' kitabına dönüştü. Serginin ardından İznik Eğitim Vakfı'nı kurdum. Öncelikli hedefimiz Osmanlı dönemi çinilerini üretmekti. Tarifimiz yoktu ama sonra tariflere ulaştık ve üretime başladık” dedi.

İznik Vakfı, üstün estetik özelliklere sahip, çevre dostu, ekolojik ve sürdürülebilir malzeme üretmektedir. Bu karoların yapımı ortalama 70 gün sürmektedir. Hammaddeler İznik ve çevresinden temin edilmektedir.

Geometrisi bir tasarım projesi gibi çizilip geliştirildiği için karo deseni tek kişi tarafından yapılmaz. Her ürün ve desen, kalifiye işçiler tarafından büyük bir sabırla hazırlanır.

İznik Vakfı, Avrupa'nın önemli seramik markalarının üye olduğu Avrupa Seramik Rotası'nın Türkiye'den davet ettiği tek kuruluştur.

Klasik çini motifleri ve modern tasarımlar da temeldeki çinilere uygulanıyor. Bu nedenle geleneksel üretim ve doku, yeni nesil ürünlerle günümüz yaşam alanlarına taşınmaya başlandı.

Mimaride çini daha çok iç ve dış cephelerde kullanılmaktadır. Ekolojik, esnek ve kişiselleştirilebilir bir yapı malzemesi olan İznik çinileri, mimari projelerin ve mekanların tasarım değerini artıran zamansız bir malzemedir. Odaların yazın serin, kışın sıcak kalmasına yardımcı olurlar.

İznik Vakfı'nın dünya çapında İznik çinilerini en doğru şekilde göstermeyi misyon edindiğini söyleyen Akbaygil, “İznik çinilerini tanıtmak için her fırsatı değerlendiriyoruz. Yurt içi ve yurt dışından üniversiteler ve liseler ile ortak projeler yaparak atölyelerimizde öğrencilerimizi misafir ediyor ve atölye çalışmaları düzenliyoruz. Fayansların yapılara kattığı tasarım değerini Türkiye ve yurtdışındaki sektör profesyonellerine anlatıyoruz. İznik'teki atölyelerimizde tasarımcıları ağırlıyor, çalışabilecekleri ortamlar yaratıyor ve tasarımlarını üretmelerine destek oluyoruz. Pandemi sürecinden sonra da çalışmalarımıza devam edeceğiz.”