E Spor Nedir? E Sporcuların Vergilendirilmesi 2022

Dünyamızda her şey, her geçen gün daha fazla dijitalize olmaya devam ederken, spor faaliyetlerinin de bu durumdan etkilenmemesi düşünülemezdi. Nitekim günümüzde spor da dijital ortama taşınmış durumda ve hayatımızda e spor diye yeni bir kavram var. Dijital ortamdan fiziksel ortama da taşınmış olan bu faaliyetler zaman içerisinde büyük bir endüstriye dönüştü ve kısa zamanda sporcuların sayısının artmasına neden oldu. Nihayetinde bu endüstri çok büyük paraların söz konusu olduğu çok büyük bir pazara dönüştü. Düzenlenen turnuvalarda dağıtılan, sporcuların kazandığı paralar pek çok spor organizasyonunu geride bıraktı. Peki e spor nedir ve bu alandaki sporcuların vergilendirilmesi ne şekilde gerçekleşiyor? Bu konu hakkında tüm bilinmesi gerekenlere değinmeye çalışacağız.

E Spor Nedir?

E spor, profesyonel oyuncular tarafından profesyonel organizasyonlar içinde gerçekleştirilen elektronik spor ve video oyun yarışmalarına verilen genel bir isimdir. Bu faaliyetler Türkiye’de lokal olarak gerçekleştiği gibi, uluslararası olarak da gerçekleşiyor. Strateji oyunlarından nişancı oyunlarına, dövüş oyunlarından spor oyunlarına kadar çok geniş bir alanı kapsıyor. Yaklaşık olarak 10 yıl önce hayatımıza girmiş olan bir kavram olan bu spor türü, her geçen gün yayılmaya ve daha fazla gelişen bir endüstri olmaya devam ediyor. Bu endüstri içerisinde turnuvaları en çok düzenlenen oyunlar ise futbol oyunları ile birlikte League of Legends gibi MOBA türü oyunlar.

Peki e sporcular Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından normal sporcu olarak kabul ediliyor mu? Eğer kabul ediliyorsa vergilendirilmeleri gerekmiyor mu? Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından vergilendirme ile ilgili olarak yapılmış çalışmalar elbette bulunuyor. Şimdi hep birlikte vergilendirme ile ilgili konulara göz atalım...

E Sporcuların Vergilendirilmesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Türkiye’de, spor organizasyonları içerisinde ödenen vergilerde, sporculara tanınmış olan belli başlı avantajlar var. Burada sporcuların ödemesi gereken vergiler, oynadıkları lig statüsüne göre belirleniyor. Örneğin 1. ligde oynayan bir sporcu ile 2. ligde oynayan bir sporcu aynı oranda vergi ödemiyor. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu içerisinde geçici 72. maddesinde, lig usulüne tabi olan spor organizasyonlarında sporcuların ödemesi gereken vergi oranları şu şekilde belirtilmiştir:

• En üst ligde yer alan sporcular için %15
• Bir alt ligde yer alan sporcular için %10
• Diğer liglerde yer alan sporcular için %5
• Lig usulüne tabi olmayan ve kazanç elde eden sporcularla birlikte, uluslararası müsabakalara katılmaları karşılığında milli sporcularına ödenen ücretler için %5.

25 Temmuz 2019 tarihinde İstanbul Vergi Dairesi tarafından bir özelge yayınlanmış ve bu özelge içerisinde vergilendirmenin bu geçici 72. madde üzerinden gerçekleştirilemeyeceği dile getirilmiştir. Yine aynı özelgede e sporcuların Gelir Vergisi Kanununun 61, 63, 94, 103 ve 104 numaraları maddelerinde yer alan hükümlere bağlanacakları ve bu sebeple de gelir vergisine tabi tutulmaları gerektiği dile getirilmiştir. 

Yani burada e sporculara ödenen ücretler, sporculara ödenen ücretler gibi değerlendirilmiyor. Maliye Bakanlığı tarafından sporcu olarak değil, oyuncu olarak değerlendiriliyor. Fakat Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından e sporculara verilmiş olan lisanslarda, bu spor türünün de bir spor dalı olduğu belirtiliyor. Dolayısıyla bu alanda bir kafa karışıklığının mevcut bulunduğu söylenebilir. Peki farklı ülkelerde bu tarz sporculara olan yaklaşım nasıl ve hangi statülerde değerlendiriliyorlar. Bu konu ile ilgili şöyle bir liste yapabiliriz:

• ABD: Profesyonel atlet statüsünde kabul ediliyorlar ve atlet vizesine sahipler.
• Fransa: Tüm faaliyetler spor hukuku altında yasallaştırılmış durumda.

Ayrıca şunu da belirtmekte fayda var: 2016 yılında Alman Spor Üniversitesi’nde yapılmış olan bir çalışmada, e-sporcuların spor faaliyetleri içerisinde en az normal sporcular kadar efor sarf ettiği, vücutlarında yarış sporları ile uğraşan ya da maraton koşan sporcularla benzer tepkilerin meydana geldiği ortaya konulmuştur. Dolayısıyla e-sporcuların sporcu olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Geçtiğimiz yıllarda TBMM genel kurulunda kabul edilmiş bir kanun ile bu alanda faaliyet gösteren sporcularla ilgili bazı kararlar alınmıştır. Alınan kararları genel hatları ile şu şekilde listelemek mümkün:

• Kulüpleriye 1 Kasım 2019 tarihi öncesinde sözleşme imzalamış olan sporcuların ödedikleri vergilere bakıldığı zaman, ödenen vergiler e sporcu aleyhine 7 ile 8 kata kadar ulaşabiliyor. Mesela lig usulünün bulunmadığı liglerde sporcuların ödemesi gereken rakam %5 iken, bu rakam e spor faaliyetlerinde bulunanlar için %40 gibi rakamlara ulaşıyor.
• 1 Kasım 2019 tarihinden sonra sözleşme imzalamış olan sporcuların yıllık kazançları nihai vergi tutarını belirler. Ayrıca gelir vergisi tarifesinin son diliminde yer alan tutarı aşmayanlar beyanname veremezler ve bu yüzden de tabi oldukları oran %5, %10 ya da %20 olacaktır. Burada e sporcuların tarifede belirtilen tutarı aşmamaları ve beyanname yükümlülüklerinin bulunmadığı durumlarda bile stopaj yoluyla vergilendirilme oranları %40’a kadar çıkabilir.

E Sporcuların Vergilendirilmesi

Burada vergilendirme ile ilgili üzerinde durulması gereken iki konu var. Bunlardan ilki gelir unsuru ile vergi türü, diğeri ise mükellefiyet türü. Bunlardan ilki olan gelir unsuru ve vergi türünü şu şekilde açıklamak mümkün:

GVK’nın 2. maddesine göre gelir unsurları şu şekilde belirlenmiştir:

• Ücretler
• Ticari kazançlar
• Zirai kazançlar
• Gayrimenkul sermaye iratları
• Serbest meslek kazançları
• Menkul sermaye iratları
• Diğer kazanç ve iratlar

Kanun kapsamında herhangi bir kazancın gelir olarak nitelenmesi için bu gelir unsurlarından birine mensup olması gerekir. Normal sporcular için bu konu hakkında kafalarda soru işareti yaratan bir durum yok. Fakat e-sporcular sporcu olarak değerlendirilmiyor ve dolayısıyla ortaya vergilendirme ile ilgili problemler çıkıyor. Dolayısıyla vergilendirmenin vaka özelinde değerlendirilmesinin daha doğru bir yaklaşım olduğu söylenebilir. Nitekim burada e spor ile uğraşan sporcuların günlük olarak antrenmanlara katılma, çalışma, turnuvalara katılma gibi sorumlulukları ve bir takımın parçası oldukları için de bir işçi-işveren ilişkisinden söz etmek mümkün. Yani bu açıdan bakıldığı zaman onların da 61. madde içerisinde değerlendirilmeleri ve stopaja tabi olmaları gerekmektedir.

Aynı zamanda GVK’nın 65. maddesinde yer alan “her türlü serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazançlar serbest meslek kazancıdır.” hükmünü de değerlendirmekte fayda var. Nitekim herhangi bir takıma ya da işverene bağlı olmayan, şahsi mesai harcayan ve turnuvalara şahsi olarak katılım gösteren bir e-sporcu, burada kazandığı para ya da ödüller için bir makbuz düzenlemeli ve KDV ödemelidir.

Bu tür spor faaliyetlerinin henüz çok eskiye dayanmıyor olması sebebiyle, hem spor olarak değerlendirilmesi konusunda, hem de vergilendirilmesi konusunda çok ciddi soru işaretleri bulunuyor. Yani vergilendirme süreci ile ilgili olarak net esaslar bulunmuyor. 2019 yılı itibariyle Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı olarak bir Türkiye E-Spor Federasyonu kuruldu ve federasyonun kurulması ile birlikte e spor faaliyetleri de daha derli toplu bir hal kazandı. Bu durum gelecekte e sporcuların vergilendirilmesi konusunda daha net esasların yaratılmasına yardımcı olacaktır.

İster şahıs olarak, ister kurum olarak e-spor faaliyetlerini yürütebilirsiniz. Fark etmeksizin uygulanan vergi kurallarına ve Gelir Vergisi Kanunu’na uyarak ticari faaliyetlerinizi sürdürmek zorundasınız. Bu kanun ticaret yapanlar için uyulması gereken kanuni bir sorumluluktur.


UYARI: Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. Kaynak göstermeden kullanılamaz.